برآورد اثرهای ژنی و وراثت‌‌پذیری برخی از ویژگی‌های کمی در گوجه‌‌فرنگی با استفاده از روش تجزیه میانگین نسل‌‌ها

به‌منظور برآورد وراثت‌‌پذیری و روش عمل ژن‌های کنترل‌‌کننده برخی ویژگی‌های ریخت‌‌شناسی در گوجه‌فرنگی، تلاقی بین رقم تجاری پیتوارلی (P1) و رقم محلی گوجه‌فرنگی گیلان (P2) صورت گرفت. سپس والدین به همراه نسل‌‌های اول (F1)، دوم ((F2، تلاقی برگشتی اول BC1)) و دوم (BC2) در قالب طرح بلوک‌‌ کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی واقع در دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان کشت شدند. نتیجه‌های حاصل از تجزیه میانگین نسل‌‌ها نشان داد که مدل سه پارامتری افزایشی- غالبیت، بهترین مدل در کنترل ژنتیکی در همه ویژگی‌ها به جز ویژگی وزن میوه و عملکرد بود، در حالی که در ویژگی وزن میوه افزون بر اثرهای افزایشی و غالبیت، اثرهای اپیستازی افزایشی × افزایشی ژن‌ها نیز نقش داشتند و مدل شش عاملی در کنترل ویژگی عملکرد مؤثر بود و اثرهای اپیستازی غالبیت × غالبیت ژن‌ها اهمیت بیشتری نسبت به دیگر اپیستازی‌‌ها در کنترل این ویژگی داشتند. افزون بر این، اثرهای افزایشی ژن‌ها تأثیر زیادی در کنترل ویژگی‌های تعداد برگ زیر اولین گل‌‌آذین، ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، طول گلبرگ و کاسبرگ، تعداد میوه، وزن میوه و عملکرد داشت، در حالی‌‌که ویژگی‌ تعداد روز تا تشکیل اولین جوانه گل بیشتر زیر کنترل اثرهای غالبیت ژن‌ها قرار داشت. میانگین وراثت‌‌پذیری عمومی و خصوصی برای ویژگی‌های مورد بررسی به ترتیب بین 55/0 تا 91/0% و 47/0 تا 76/0% متغیر بود و تعداد ژن‌ها نیز برای این ویژگی‌ها بین 1 تا 39 ژن برآورد شد.